حجت الاسلام و المسلمین سید رضا حسینی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، با بیان این که در حال حاضر حجم نقدینگی موجود در کشور به رقم نگران کننده 2000 هزار میلیارد تومان رسیده است، اظهار داشت: مساله نقدینگی البته مربوط به امروز و دیروز نیست و یکی از مشکلات دیرپای اقتصاد ماست که در مدت چهار سال دولت اول آقای روحانی به خاطر بالا بودن نرخ سود بانکی بیشتر به شکل سپرده های بانکی بود و بعد که نرخ سود کاهش یافت، این نقدینگی به سمت بازارهای دیگر همچون سکه و ارز و تا حدی نیز مسکن سوق یافت.
وی افزود: نرخ سود بانکی اگر کمتر از نرخ تورم انتظاری باشد، سپرده گذاران ترجیح می دهند که پول های خود را از بانک خارج کرده و به بخش های سودآورتر مثل طلا و ارز ببرند.

واسطه گری و دلالی؛ همچنان جذاب تر از تولید

عضو انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم همچنین گفت: در اقتصاد ما متاسفانه از ابتدا بخش تولید چندان جذابیتی نداشته است که این مساله علل و دلایل مختلف دارد ، اما اجمالاً این که وقتی سپرده ها از بانک بیرون آمد، جذب بخش تولید نشد و طبق معمول به بخش واسطه گری و دلالی رفت که مشخص است که اینجا نیز اولین انتخاب ناظر به مواردی است که نقدپذیری بالا داشته و ثبات ارزش نسبی شان بالاتر باشد که در این خصوص در درجه اول ارز و سپس بازار طلا مطرح است.

وی اضافه کرد: البته به خاطر بیماری ذاتی در اقتصاد ما و همچنین رشد فزاینده مشکلات بخش تولید
غیر از این هم از آن انتظار نمی رود چه آن که بین سال های 90 تا 92 با 500 هزار میلیارد تومان نقدینگی نرخ دلار حدود 3 هزار و 500 تومان بوده و وقتی در شرایط امروز ، حجم نقدینگی سه الی چهار برابر شده و با این حال تولید ما رشد قابل توجهی هم نداشته ، قاعدتاً برابری ارزش دلار و ریال باید به همین تناسب پایین بیاید و لذا اتفاق امروز کشور در عرصه اقتصاد، چندان هم دور از انتظار نبوده است.

این کارشناس مسایل اقتصادی بیان داشت: اما این که چرا در سال های گذشته این اتفاق نیفتاد ، دلیلش یکی به خاطر بالابودن نرخ سود سپرده های بانکی بود و دیگر هم این که درآمد ارزی دولت خوب بود و می توانست با تزریق دلار به بازار ارز، به شکل مصنوعی نرخ ارز را سرکوب کند.

بازار دلالی و سفته بازی و واردات برای عده ای سود بالایی دارد

وی گفت: از این حیث به عنوان یک راهکار در کوتاه مدت یکی از اقداماتی که می توان برای ساماندهی به وضع فعلی انجام داد این است که نرخ سود سپرده های بانکی را افزایش داد ولی این کافی نیست بلکه باید مشکلات فراروی بخش تولید ما به طور جدی حل شود ، چرا که اگر فضای کسب و کار درست شود و موانع تولید برداشته شده و تولید در کشور ما سودآور شود، طبعاً سرمایه داران و فعالان اقتصادی در محاسبات خود می بینند که تولید به صرفه تر است تا واسطه گری و به این سمت کشش پیدا می کنند اما متاسفانه در حال حاضر این طور نیست و به همین خاطر است که می بینیم بازار دلالی و واردات و سفته بازی و قاچاق برای عده ای سودآور و به تبع آن پررونق است.

حجت الاسلام و المسلمین حسینی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر لزوم تخصیص بهینه منابع و حمایت جدی تر از بخش تولید، ابراز داشت: ما باید به سمت واقعی کردن قیمت ها حرکت کنیم و حال آن که دولت می خواهد به شکل اجباری ، نرخ ارز را سرکوب کند ، در حالی که واقعیت های اقتصادی به ما می گوید نرخ ارز باید حول و حوش 7 هزار تومان باشد و همان زمان نیز دولت بر روی دلار سه هزار و پانصد تومانی تاکید داشت و نتیجه این می شود که پایین بودن نرخ ارز باعث تشویق افراد به واردات می شود که این مساله خود باعث تضعیف تولید و صادرات می گردد.

وی گفت: در واقع آن چه مهم است این که باید کاری کرد که متغیرهای قیمتی واقعی باشند تا بدین وسیله منابع بهینه تخصیص پیدا کند.

موانع دست و پاگیر بخش تولید باید برداشته شود

وی اضافه کرد: مساله مهم دیگر ناظر به بحث نهادها است که یک سری قوانین و ضوابط در اقتصاد ما متاسفانه برای تولید کننده مانع ایجاد می کنند؛ لذا حتی اگر نرخ ها هم درست شود با عدم اصلاح قوانین نمی توان چندان امیدی به تحول در بخش تولید داشت.

این اقتصاددان حوزوی همچنین خاطرنشان کرد: در کنار بحث لزوم اصلاح نهادی ، جدی گرفتن مبارزه با فساد اداری و اقتصادی برای رونق کسب و کار بسیار لازم است ؛ الان وضع به گونه ای است که فعال اقتصادی می خواهد سرمایه گذاری کرده و کسب و کار تولیدی انجام دهد، علاوه بر این که در بخش نرخ ها مشکل دارد، در قسمت نهادها نیز موانع زیاد است ، ضمن آن که می بایست تسهیل در فضای کسب و کار به طور جدی و غیرشعاری دنبال شود.

انگیزه تولید و صادرات را در کشور تقویت کنیم

وی گفت: بدیهی است که افراد معمولاً دنبال منافع و سود بیشتر هستند و فعالان اقتصادی نیز همین را دنبال می کنند و از این رو کاری که دولت می خواهد انجام دهد باید این باشد که شرایط مناسب اقتصادی برای بخش تولید و صادرات فراهم شود تا سرمایه گذار و تولیدکننده انگیزه لازم برای فعالیت در این قسمت را داشته باشد.

حجت الاسلام و المسلمین حسینی افزود: طبعاً اگر فعالیتی به شکل منطقی سودآور باشد، افراد به شکل خودکار تمایل دارند که به آن سمت بروند و آنچه مهم است این که دولت نباید با نهادسازی خود مانع ایجاد کرده ، بلکه می بایست خود نهادها تسهیل کننده کسب و کار و فعالیت اقتصادی باشند
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: واقعیت آن است که در حال حاضر تولید ما نسبت به قاچاق و سفته بازی سودآور نیست و الان واردات سودآور است، ضمن آن که از سوی دیگر نهادها نیز تسهیل کننده نیستند.

نرخ ارز دولتی، رانت آور است

وی در قسمت دیگری از صحبت های خود با اشاره به این که نرخ ارز دولتی با رقم 4 هزار و 200 تومان که این روزها 4400 تومان شده با منطق اقتصادی درست نیست چرا که خودش عامل ایجاد رانت و فساد شده است، گفت: این نرخ باعث ایجاد رانت برای عده ای در مسیر واردات و یا قاچاق کالا شده است ، ضمن آن که توزیع درآمد را به شدت نامتعادل کرده و فقرا و قشر متوسط را مشکل دار تر کرده و البته مسایل امنیتی و سیاسی خاصی را به همراه داشته است.

حجت الاسلام و المسلمین حسینی همچنین افزود: به خصوص در حال حاضر بعد از گذشت حدود سه چهار ماه از تعیین نرخ ارز دولتی ، اصرار بر این موضوع نیز درست نیست؛ البته دولت باید به یک سری کالاهای اساسی مثل دارو و مواد غذایی ، همین ارز 4400 تومانی را تخصیص دهد اما بقیه چیزها مثل موبایل و خودرو ضرورتی ندارد که از کیسه بیت المال خرج شده تا عده ای موبایل و خودرو وارد کرده و از این رهگذر سودهای بالایی به جیب بزنند.

اهمیت رسالت رسانه ها در مقابله با جنگ روانی دشمن

وی در پاسخ به این سوال که به نظر شما برای مقابله با بُعد روانی فعلی در بحث اقتصاد رسانه های جمعی چه وظیفه ای به عهده دارند، گفت: این که نرخ ها لحظه به لحظه و گاهی غیرواقعی منتشر می شود مسلم است که به ناامنی در فضای روانی جامعه دامن می زند که البته یک بخشی از این قیمت ها و التهابات واقعیت هم ندارد و نباید به آن ها دامن زد.
این کارشناس مسایل اقتصادی افزود: از سویی نیز میزان دلاری که به قیمت هایی مثل ده هزار و یازده هزار تومان معامله می شوند، این نشان دهنده قیمت واقعی دلار نیست و دامن زدن به این ها فشار روانی را تشدید می کند.

وی بیان داشت: در این میان، رسانه ها بسیار مراقب باشند که وارد فضایی که دشمن علیه ما درست کرده، نشوند و بدانند که این جنگ روانی به سود دشمن است و ما باید برنامه ها و سیاست هایی داشته باشیم که آرامش بخش باشد و به این خاطر به نظر بنده خبرنگاران و اهالی رسانه خوب و لازم است که با مسئولان و کارشناسانی مصاحبه کنند که حرف های امیدوارکننده و در عین حال واقع بینانه و توام با راهکار عملیاتی بیان کنند.

گفتگو از: سید محمد مهدی موسوی